4. มหาสุทัศนจริยา

ว่าด้วยจริยาวัตรของพระมหาสุทัศนจักรพรรดิ์

[4] ในเมื่อเราเป็นพระเจ้าจักรพรรดิ ทรงพระ-
นามว่ามหาสุทัศนะมีพลานุภาพมาก ได้เป็น
ใหญ่ในแผ่นดิน เสวยราชสมบัติในนครกุสาวดี
ในกาลนั้นเราได้สั่งให้ประกาศทุก ๆ วัน วันละ
3 ครั้งว่า ใครอยากปรารถนาอะไร เราจะให้
ทรัพย์อะไรแก่ใคร ใครหิว ใครกระหาย ใคร
ต้องการดอกไม้ ใครต้องการเครื่องลูบไล้ ใคร
ขาดแคลนผ้าสีต่าง ๆ ก็จงมาถือเอาไปนุ่งห่ม
ใครต้องการร่มไปในหนทาง ก็จงมารับเอาไป
ใครต้องการรองเท้าอันอ่อนงาม ก็จงมารับเอา
ไป เราให้ประกาศดังนี้ทั้งเวลาเย็น ทั้งเวลาเช้า
และเวลาเที่ยง ทุกวัน ทานนั้นมิใช่เราตกแต่ง
ไว้ในที่ 10 แห่ง หรือมิใช่ 100 แห่ง เราตก-
แต่งทรัพย์ไว้สำหรับยาจกในที่หลายร้อยแห่ง
วณิพกจะมาในเวลากลางวันก็ตาม หรือในเวลา
กลางคืนก็ตาม ก็ได้โภคะตามความปรารถนา

พอเต็มมือกลับไป เราได้ให้มหาทานเห็นปาน
นี้ จนตราบเท่าสิ้นชีวิต เราได้ให้ทรัพย์ที่น่า
เกลียดก็หามิได้ และเราไม่มีการสั่งสมก็หามิ
ได้ เปรียบเหมือนไข้กระสับกระส่าย เพื่อจะ
พ้นจากโรค ต้องการให้หมอพอใจด้วยทรัพย์
จึงหายจากโรคได้ ฉันใด เราก็ฉันนั้น รู้อยู่
ว่า ทานบริจาคเป็นอุบายเครื่องเปลื้องตนและ
สัตว์โลกทั้งสิ้น ให้พ้นจากโลกทั้งสิ้น ให้พ้น
จากโลกคือสังขารทุกข์ทั้งสิ้นได้ จงบำเพ็ญ
ทานให้บริบูรณ์โดยไม่มีเศษเหลือ เพื่อยังใจที่
บกพร่องให้เต็มเราจึงให้ทานแก่วณิพก เรามิ
ได้อาลัย มิได้หวังอะไร ได้ให้ทานเพื่อบรรลุ
สัมโพธิญาณ ฉะนี้แล.
จบ มหาสุทัศนจริยาที่ 4

อรรถกถามหาสุทัศนจริยาที่ 4

พึงทราบวินิจฉัยในมหาสุทัศนจริยาที่ 4 ดังต่อไปนี้ . บทว่า กุสาว-
ติมฺหิ นคเร คือ ในนครชื่อว่ากุสาวดี. ณ ที่นั้น บัดนี้เป็นที่ตั้งเมืองกุสิ-